نقش تهويه هوا در ساختمان ها
(مبحث نوزدهم )
امروزه ساختمان ها به عنوان يك پناهگاه و به منظور تامين آسايش و ايجاد شرايط مطلوب براي انجام كارهاي مختلف ساخته مي شوند ، بنابراين شرايط آسايش بايد در داخل ساختمانها ايجاد گردد . آسايش در ساختمان به عواملي از قبيل دما ، رطوبت تهويه و جريان هواي داخل اتاق بستگي دارد . انجمن ASHRAE معياري را تحت عنوان " محدوده آسايش حرارتي " ارئه نموده است كه بر مبناي آن شرايط داخل ساختمان بايد به گونه اي باشد كه اكثريت افراد حاضر در اتاق كه لباس متناسب با آن فصل را پوشيده اند احساس راحتي و آسايش كنند.
هزينه انرژي ، آيين نامه هاي جديد ساختمان و مبحث نوزدهم مقررات ملي ساختمان ايجاب مي كند كه ساختمانها به گونه اي طراحي و ساخته شوند كه نفوذ هوا از داخل به خارج و بر عكس ، به حداقل مقدار ممكن كاهش يابد . اين اقدام اگرچه از مصرف انرژي به ميزان بيش از 30 درصد جلوگيري مي نمايد ولي از سوي ديگر مقدار قابل توجهي از هواي تهويه مورد نياز را كاهش مي دهد .
جابجایی هوا در ساختمانها با اهداف زير صورت مي گيرد:
- تامين اكسيژن مورد نياز براي تنفس
- جلوگيري از افزايش گاز كربنيك
- تخليه هواي بودار ، دود سيگار و گازهاي زيان آور
- جلوگيري از راكد ماندن هوا
- جلوگيري از تراكم رطوبت
طبق مقررات ملي ساختمان ، سطح بازشوي دهانه هر فضا به هواي خارج ، دست كم بايد 4 درصد سطح زير بناي مفيد آن فضا باشد . اگر فضايي ، دهانه بازشوي مستقيم به بيرون ندارد ، از طريق فضاي مجاور، تعويض هوا صورت مي پذيرد. دهانه بازشوي بدون مانع اين دو فضا ، بايد دست كم 8 درصد سطح زيربناي فضاي مورد نياز باشد و در هر صورت نبايد از 2 متر مربع كمتر باشد .
تخليه و تهويه هوا
جابجايي هوا ، در اثر فشار اتفاق مي افتد كه از شرايط زير ناشي مي شود:
- اختلاف دمايي
- بادهاي طبيعي
- وسايل تهويه و هواكش ها
هواكش هاي طبيعي نظير پنجره ها ، درها و لوله هاي تهويه و هواكش هاي مكانيكي نقش تهويه و تخليه هوا در ساختمان را بر عهده دارند . در ساختمانهاي معمولي نقش اصلي تهويه را پنجره ها و درها به عهده دارند . در مبحث نوزدهم در مورد مشخصات پنجره هاي مورد استفاده ، ملاحظه مي شود كه استفاده از پنجره فلزي با شيشه تك جداره غير مجاز می باشد . در حال حاضر مواد متنوعي نظير چوب ، آلومينيوم ، پي وي سي و ديگر محصولات پليمري در ساخت پنجره هاي نوين استفاده مي شود كه هر يك داراي معايب و محاسني است اما در همه انواع مختلف تاكيد بر درزبندي و هوابندي كامل مي باشد.
اگر چه درزبندي از ديد مصرف انرژي داراي اهميت خاصي است ، ولي با كاهش نشت هوا و يا حتي مسدود نمودن كامل نشت هواي تازه مواجه مي شويم و اين مي تواند هم سبب كاهش هواي مورد نياز احتراق شود و هم ورود هواي تازه را دچار اختلال كند.
پنجره ها از نظر صرفه جويي انرژي نقش حساسي دارند ، چرا كه حدود 30 درصد از كل تلفات حرارتي ساختمان از پنجره ها صورت مي گيرد بنابراين پيشنهاد مي گردد در مبحث نوزدهم ، به ساختمانهايي كه وسايل گازسوز در داخل اتاق ها قرار دارند و هواي احتراق بايد از هواي داخل تامين گردد ، توجه ويژه اي شود. بهتر آنست كه براي ساختمان هاي مختلف بر اساس سيستم هاي گرمايش و سرمايش مورد استفاده نوع پنجره ها و درها پيشنهاد گردد تا با در نظر گرفتن هواي تازه و احتراق به كاهش مصرف انرژي پرداخته شود.
با توجه به مراتب فوق ، نظر به اينكه دستگاههاي گازسوز نصب شده در داخل ساختمان ، هواي مورد نياز جهت احتراق را از هواي فضاي محل نصب دستگاه تامين مي نمايند ، لذا تامين هواي تازه براي احتراق و تهويه از اهميت به سزايي برخوردار مي باشد و محل نصب دستگاههاي گازسوز در داخل ساختمان بايد طوري انتخاب شود كه در شرايط كار معمولي دستگاه گازسوز ، احتراق كامل صورت گرفته و جريان هواي مناسب در فضا برقرار گردد .
اصولا اگر درزها و منافذ موجود در ساختمان محل نصب وسايل گازسوز به حدي نباشد كه بتواند هواي مورد نياز احتراق دستگاه گازسوز و همچنين تهويه طبيعي هواي فضاي نصب را تامين نمايد ، بايد به روشهاي مختلف ، از جمله نصب كانال و يا دريچه ، هواي تازه به اين دستگاهها رسانده شود . جهت سهولت در تعيين محل نصب وسايل گازسوز ، اطلاعات جامعي در مبحث هفدهم مقررات ملي ساختمان ، بر اساس نوع وسيله گازسوز و ميزان هواي لازم جهت تهويه آورده شده است .
نكاتي پيرامون تهويه هوا در پكيج هاي شوفاژ ديواري
امروزه هزاران هزار نفر با مشكلات مشابهي در زندگي روزانه خود مواجه هستند . متاسفانه بسياري از آنان حتي نمي دانند چرا تهويه هوا تا اين حد در درست كار كردن دستگاههاي گازي آنها مهم است . بنابراين ما ميخواهيم در اينجا به برخي دلايل آن اشاره اي داشته باشيم :
- براي درست سوختن گاز طبيعي مقدار معيني اكسيژن لازم است و شما نبايد فراموش كنيد كه در احتراق كامل به ازاي هر متر مكعب گاز، 10 متر مكعب هوا لازم است.
- اگر در فضاي خانه كمبود هوا زياد باشد ، احتراق به صورت ناقص انجام مي شود و باعث توليد منو اكسيد كربن مي شود. منو اكسيد كربن يكي از محصولات فرعي احتراق بوده كه بي بو ، بدون مزه ، و شديدا مسموم كننده است و از طريق چسبيدن به گلبولهاي قرمز خون مانع جذب اكسيژن بافتهاي بدن مي شود.
- همچنين بايد دانست كه بعضي از انواع وسايل گازي خانگي هواي احتراق خود را از فضاي خانه مي گيرند ، بنابراين براي احتراق كامل بايد هواي تازه كافي فراهم باشد.
چند نكته :
- بايد دانست كه ويژگي هاي تهويه به نوع فضا و تعداد ساكنين بستگي دارد. تمام قوانين تهويه هوا در پكيج هاي شوفاژ ديواري بر اساس فوت مكعب بر دقيقه براي هر نفر مشخص مي گردند.
- طبق مقررات ملي ساختمان ، نصب پكيج شوفاژ ديواري در خانه هايي كه مساحت آنها كمتر از 60 متر مربع مي باشد ممنوع بوده ، مگر آنكه يك دريچه دائمي هواي آزاد جهت احتراق كامل وجود داشته باشد.
- براي اينكه قادر به تشخيص مونواكسيد كربن در فضاي محيط نصب پكيج باشيد ، ميتوانيد از سنسور تشخيص مونو اكسيد كربن استفاده كنيد.
- به رنگ سوختن شعله نگاه كنيد. شعله بايد آبي بسوزد، نه نارنجي يا زر
